BARUA YA PROF. KITILA MKUMBO KWA BABA ASKOFU DKT. FREDRICK SHOO

WAZIRI MKUU KASSIM MAJALIWA AFUNGUA MKUTANO MKUU WA BAKWATA MJINI DODOMA

WAZIRI MKUU Kassim Majaliwa amewaomba viongozi wa dini popote walipo wahakikishe wanaipigania na kuilinda amani kwa kila hali ikiwa ni pamoja na kupambana na viashiria vya uvunjifu wa amani. 

Waziri Mkuu ametoa kauli hiyo leo (Jumamosi, Machi 31, 2018) kwenye Mkutano Mkuu wa Baraza Kuu la Waislamu Tanzania (BAKWATA) uliofanyika katika ukumbi wa Pius Msekwa mjini Dodoma, ambapo amesisitiza kuwa ni muhimu wasaidizi wa Mufti wakasimamia suala hilo. 

“Dini ni taasisi muhimu sana kwa maisha yetu ya kila siku ndio maana Serikali inaheshimu na kuzitambua dini zote kutokana na mchango wake mkubwa katika amani ya nchi yetu. Niwaombe viongozi wangu popote mlipo muilinde amani yetu” 

Waziri Mkuu amesema amani ni miongoni mwa neema kubwa sana kwa binadamu na ndio maana wote wanamtambua Mwenyezi Mungu, hivyo wasiruhusu mtu au kikundi chochote kujaribu kuchafua na kuharibu amani iliyopo nchini. 

Katika hatua nyingine, Waziri Mkuu amewasisitiza viongozi Baraza Kuu la Waislamu Tanzania (BAKWATA) wahakikishe kuwa chombo hicho kinaendelea kuwaunganisha waislamu bila ya kujali makabila yao, rangi zao au madhehebu yao.  

Waziri Mkuu amesema Mufti wa Tanzania Sheikh Aboubakar bin Zubeiry ambaye ndiye kiongozi wa Waislamu nchini mara zote amekuwa akisisitiza jambo hilo na kuwataka waislamu popote walipo watambue kuwa hicho ni chombo chao. 

“Ni muhimu sana kwa ninyi wasaidizi wa Mufti mlio kusanyika hapa muhakikishe mnalisimamia hili katika maeneo yenu. Katika hili napenda kuwahakikishia kuwa Serikali yenu iko pamoja Mheshimiwa Mufti kutekeleza nia hiyo njema.” 

Amesema ahadi ya Rais Dkt. Magufuli ni kuwa Serikali anayoiongoza ipo tayari kusikiliza maoni, ushauri na  mapendekezo yeyote kutoka kwa viongozi wa dini . ‘Milango iko wazi saa zote ‘ 

Ameongeza kuwa yeye si mtaalamu sana kama walivyo Masheikh hao lakini anakumbuka maneno ya Mwenyezi Mungu ndani ya Qur’ani sura Al Imran aya ya 103 yanayosema “ Shikamaneni na kamba ya Mwenyezi Mungu nyote na wala msifarakane” 

Mkutano huo umehudhuriwa na  Sheikh Mkuu wa Mufti wa Tanzania Sheikh Zubeir, Waziri wa Nchi Ofisi ya Rais-TAMISEMI, wajumbe wa Baraza la Ulamaa, Masheikh na viongozi wa BAKWATA wa mikoa na wilaya zote Tanzania.

 Waziri Mkuu,Kassim Majaliwa akilakiwa na Mufti wa Tanzania Sheikh Aboubakary bin Zubeiry alipowasili kufungua  mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma.

 Mufti wa Tanzania Sheikh Aboubakary bin Zubeiry akiongea kabla ya kumwalika Waziri Mkuu Mhe. Kassim Majaliwa  kufungua  mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma.

  Waziri Mkuu,Kassim Majaliwa akihutubia wakati anafungua mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma.

   Waziri Mkuu,Kassim Majaliwa akihutubia wakati anafungua mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma.

   Sehemu ya wajumbe wakimsikiliza Waziri Mkuu,Kassim Majaliwa akihutubia wakati anafungua mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma.

  Waziri Mkuu,Kassim Majaliwa akisalimiana na wajumbe baada ya kufungua mkutano mkuu wa BAKWATA kwenye ukumbi wa Msekwa mjini Dodoma. Picha na Ofisi ya Waziri Mkuu

Viongozi Chadema ‘kuhamia’ mahabusu

    

Ujumbe wa mwenyekiti huyo ambaye pia ni mbunge wa Hai ulitolewa jana na mbunge wa Viti Maalumu wa chama hicho, Anatropia Theonist aliyekwenda Gereza la Segerea kumjulia hali na kubainisha kuwa viongozi zaidi watakwenda ‘kula’ Pasaka na Mbowe na wenzake mahabusu leo.

Dar es Salaam. Wakati mwenyekiti wa Chadema, Freeman Mbowe akituma ujumbe wa Sikukuu ya Pasaka kuwa yupo imara na kuwataka wananchi kutomlilia, viongozi wa chama hicho, wabunge na madiwani leo watawatembelea viongozi wao na ‘kusherehekea’ nao kwa dakika kadhaa mahabusu.

Ujumbe wa mwenyekiti huyo ambaye pia ni mbunge wa Hai ulitolewa jana na mbunge wa Viti Maalumu wa chama hicho, Anatropia Theonist aliyekwenda Gereza la Segerea kumjulia hali na kubainisha kuwa viongozi zaidi watakwenda ‘kula’ Pasaka na Mbowe na wenzake mahabusu leo.

Mbowe na viongozi wengine watano wa chama hicho wapo Gereza la Segerea tangu Alhamisi iliyopita na watatakiwa kufika katika Mahakama ya Hakimu Mkazi Kisutu Jumanne ijayo kila mmoja akiwa na wadhamini wawili ambao watasaini hati ya dhamana ya Sh20 milioni na kuwa na barua kutoka kwa viongozi wao ama wa vijiji au mtaa.

Uamuzi wa mahakama kuwapa dhamana viongozi hao wa Chadema ulitolewa Alhamisi huku washtakiwa wakiwa hawapo mahakamani ikielezwa kuwa gari lililopaswa kuwapeleka mahakamani limeharibika jambo ambalo limewafanya waendelee kukaa mahabusu mpaka Sikukuu za Pasaka zitakapomalizika.

Kuendelea kwao kuwa mahabusu, kumewaibua viongozi wa Chadema na kubainisha kuwa watawatembelea viongozi hao ili kuwatia moyo.

Waliokumbukwa si viongozi wa Chadema walio mahabusu ya Segerea, pia watafanya hivyo kwa mbunge wa Mbeya Mjini, Joseph Mbilinyi ‘Sugu’ anayetumikia kifungo cha miezi mitano jela na katibu wa chama hicho Kanda ya Nyasa, Emmanuel Masonga.

Mbowe na wenzake wanakabiliwa na jumla ya makosa manane, likiwamo la kuhamasisha uasi, chuki na maandamano yaliyosababisha kifo cha mwanafunzi wa Chuo cha Taifa cha Usafirishaji (NIT), Akwilina Akwilini.

Akizungumza na Mwananchi kuhusu ujumbe wa Mbowe, Anatropia alisema, “Mimi na baadhi ya viongozi tumekwenda kumtembelea leo (jana). Kiukweli viongozi wapo imara sana.”

“Kesho (leo) watakwenda viongozi wengine kuwajulia hali viongozi wetu sita pale Segerea. Mbowe amesema yuko imara, ameniambia niwaeleze wananchi kuwa yuko imara, amewataka wasimlilie yeye, bali waililie Tanzania. Nashukuru tumewakuta wakiwa salama kabisa.”

Mbali na Mbowe, viongozi wengine wanaokabiliwa na mashtaka hayo ni katibu mkuu wa Chadema, Dk Vicent Mashinji, mbunge wa Iringa Mjini, Mchungaji Peter Msigwa, manaibu katibu wakuu John Mnyika (Bara) na Salum Mwalimu (Zanzibar) na mweka hazina wa Baraza la Wanawake la chama hicho (Bawacha), Esther Matiko.

Mjumbe wa kamati kuu ya Chadema na meya wa Ubungo, Boniface Jacob ambaye ni miongoni mwa viongozi watakaokwenda kumuona Mbowe na wenzake leo, alisema maandalizi yamekamilika kwa ajili ya safari hiyo ya gerezani.

Alisema viongozi wa Chadema wa wilaya na kata za Dar es Salaam, wabunge, wanachama na wajumbe wa kamati kuu ya chama hicho wamekubaliana kwenda mahabusu ili kuwapa moyo sambamba na kula nao Sikukuu ya Pasaka.

“Tutawabebea zawadi za Pasaka ikiwamo vyakula viongozi wetu hawa. Sikukuu tutaanzia Gereza la Segerea baada ya kuwaona kila mtu atakwenda nyumbani kwake kwa ajili ya kumalizia Pasaka akiwa na familia yake,” alisema.

Jacob alisema, “lengo la kwenda kuwaona ni kuwapa moyo na mshikamano viongozi wetu. Pia hii itakuwa historia kwa wafungwa na mahabusu wa Segerea.”

Alisema viongozi hao watajigawa, kwani wapo watakaokwenda kuwatembelea Sugu na Masonga waliofungwa katika Gereza la Ruanda, mkoani Mbeya.

Diwani huyo wa Ubungo alisema watafuata taratibu zote zilizowekwa na Jeshi la Magereza kwa ajili ya kupata ruhusa ya kuwaona viongozi wao.

Bavicha nao wamo

Naye mwenyekiti wa Baraza la Vijana la Chadema (Bavicha), Patrick Ole Sosopi alisema ataongoza msafara wa viongozi wa baraza hilo watakaokwenda kuwatembelea viongozi waliopo Segerea.

“Tunataka viongozi wetu wafahamu kuwa kuwekwa magereza ni kusudi jingine la kukipeleka chama chetu mbele, kule kuna watu watapata fursa ya kuzijua siasa za chama chetu, naweza kusema wameendelea kutusaidia kueneza chama chetu katika mazingira yoyote yawe magumu au rahisi,” alisema.

Ole Sosopi pia aliwataka vijana wa baraza hilo kuwa tayari kupambana kwa ajili ya chama.

“Vijana kazi yetu ni kulinda chama na kazi hiyo tutaifanya kwa nguvu zote bila woga, hatutaogopa kufa, tumekaa kimya kwa muda mrefu ila sasa tutapambana kulinda haki ya chama chetu na viongozi wetu ndipo amani ya nchi iweze kuwepo,” alisema.

Magereza watoa kauli

Alipoulizwa kuhusu ujio wa viongozi wa Chadema, Mkuu wa Gereza la Segerea, Kamishna Msaidizi wa Magereza (ACP), Mwanangwa Mandarasi aliliambia Mwananchi kuwa milango ipo wazi.

Alisema utaratibu wa kutembelea wafungwa na mahabusu haujabadilika kikubwa wahusika wafuate utaratibu uliowekwa ili wasivunje sheria. “Kama kuna watu wengi huwa wanaingia kwa awamu ili wote wapate fursa ya kuwaona wanaowahitaji. Sitarajii kama hao viongozi wa Chadema watakuwa wengi kesho (leo) kwa sababu baadhi yao walishaanza kwenda tangu Ijumaa (juzi) na Jumamosi (jana)” alisema Mandarasi.

Mjumbe wa kamati kuu Chadema, Profesa Mwesiga Baregu alisema hatua ya baadhi ya viongozi, wanachama na wabunge kwenda kumuona Mbowe na wenzake ni njema na inawapa faraja kubwa viongozi hao waliopo gerezani.

     

Wengi wanatarajia mahubiri ya Pasaka yagusie amani, upendo na umoja

 

Kadhalika, baadhi yao wamesema wanatarajia viongozi wa dini wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri (KKKT) na Baraza la Maaskofu Katoliki (TEC) kutoa ufafanuzi zaidi wa waraka waliotoa hivi karibuni kuhusu masuala ya kijamii, kiuchumi, kisiasa na kimaendeleo.

Dar es Salaam. Wakati waumini wa dini ya Kikristo nchini wakiungana na wenzao duniani kote kusherehekea Sikukuu ya Pasaka, wachambuzi wa masuala ya siasa, uchumi na jamii wanatarajia kusikia ujumbe kuhusu amani, upendo na mshikamano.

Kadhalika, baadhi yao wamesema wanatarajia viongozi wa dini wa Kanisa la Kiinjili la Kilutheri (KKKT) na Baraza la Maaskofu Katoliki (TEC) kutoa ufafanuzi zaidi wa waraka waliotoa hivi karibuni kuhusu masuala ya kijamii, kiuchumi, kisiasa na kimaendeleo.

Akizungumza na Mwananchi, wakili wa kujitegemea kutoka Kituo cha Sheria na Haki za Binadamu, Harold Sungusia alisema hivi karibuni viongozi wa KKKT na TEC, walitoa matamko yaliyozungumzia hali halisi ya nchi katika masuala ya demokrasia na maendeleo.

Alisema baada ya matamko hayo kumekuwa na mijadala mingi ya kupinga na kuunga mkono, hivyo watumie sikukuu hiyo kufafanua matamko hayo kama kuna jambo jipya wamelisikia baada ya kuyatoa.

Februari 10, Baraza la Maaskofu Katoliki Tanzania (TEC) lilitoa ujumbe wa Kwaresma wa mwaka 2018 ndani yake likitoa msimamo kuhusu masuala ya kisiasa, kiuchumi na kijamii.

Ujumbe huo ulioandikwa na maaskofu wote 35 wa TEC wakiongozwa na rais wao, Mhashamu Tarcisius Ngalalekumtwa ulizungumzia hali ya kisiasa nchini kwa kuonya uamuzi wa Serikali kuzuia maandamano na mikutano ya hadhara ya vyama vya siasa ni kwenda kinyume cha Katiba ya nchi.

Mbali na tamko la TEC, maaskofu wa KKKT nao pia walitoa waraka wa ujumbe wa Sikukuu ya Pasaka uliozungumzia masuala ya kiroho na kutaja changamoto tatu na kuzifikisha kwa waumini wake ili ziongeze mzigo wa kuliombea taifa.

Changamoto zilizotajwa katika waraka huo uliopewa jina la ‘Taifa Letu, Amani Yetu’ na kusainiwa na maaskofu 27 wa kanisa hilo nchini, ni hali ya kijamii na kiuchumi, maisha ya siasa na masuala mtambuka likiwamo suala la Katiba Mpya.

Akizungumzia anachotarajia kukisikia katika ujumbe wa viongozi wa dini katika Sikukuu ya Pasaka, Sungusia alisema kwa kawaida mahakamani huletewa malalamiko na mlalamikaji hujenga hoja kutetea malalamiko yake, kisha hupewa majibu ya kile alichokiwasilisha kabla ya mlalamikiwa kupewa nafasi ya mwisho ya kujibu hoja zilizojengwa kutokana na malalamiko dhidi yake.

“Kwa lugha ya kimahakama huitwa “rejoinder” ambapo mlalamikiwa baada ya kusikiliza malalamiko dhidi yake hupewa nafasi ya mwisho ya kujibu hoja, nategemea viongozi wa dini waliotoa waraka na matamko, watatumia sikukuu hii kufanya hivyo, ”alisema Sungusia.

Alisema anategemea pia kusikia viongozi wa dini wakizungumzia masuala ya demokrasia na maendeleo ikiwamo Tanzania kuwa nchi ya viwanda.

“Kwa kuwa ni kipindi cha kukumbuka mateso ya Yesu Kristo, nategemea wazungumzie mateso ya watu wengine ikiwamo ya familia ya Tundu Lissu aliyepigwa risasi.

“Nategemea pia watazungumzia mateso inayopitia familia ya mwandishi wa kujitegemea wa Kampuni ya Mwananchi, Azory Gwanda aliyepotea katika mazingira ya kutatanisha tangu Novemba mwaka jana.

“Lakini mateso ya familia za wanasiasa wanaotaabika kuhakikisha Tanzania inakuwa na siasa safi na uongozi bora na ambao wanasherehekea sikukuu hii wakiwa mahabusu, ”alisema Sungusia.

Wakili huyo alisema wananchi wangependa kusikia viongozi wa dini wakizungumzia hali ya maisha kuwa ngumu na kushuka kwa kipato “Mke wangu amefunga biashara zake, hakuna wateja, matumizi yameongezeka”.

“Tungetaka pia kusikia mateso ya Yesu yanatuasa nini sisi raia wa kawaida, ingawa maeneo mengi ya maandiko yanatuasa kuyashinda mateso ili kupanda daraja, tunahitaji kupata mwongozo wa hilo kutoka kwao,” alisema.

Lakini, Dk Jimson Sanga wa Chuo Kikuu cha Iringa (UoI) alisema katika mahubiri ya sikukuu hiyo angependa kusikia wakihubiri kuhusu amani, kupendana na kuwa na mshikamano bila kuoneana.

Alisema kwa kuwa nchi ipo katika wakati mgumu wa masuala mbalimbali ipo haja ya kutafsiri Biblia kama maagizo ya Mungu mambo yanapokuwa na ukakasi.

“Maandiko ya Biblia ni yaleyale kwa sababu ni kitabu kitakatifu, lakini je, tunakitafsiri vipi katika wakati huu.

“Amri 10 za Mungu ziliamrisha upendo, tukifuate hicho kutatua kila gumu ili kama binadamu tuendelee na maisha kwa amani,” alisema Dk Sanga.

Profesa wa Uchumi katika Kilimo kutoka Chuo Kikuu cha Sokoine (Sua), Damian Gabagambi alisema amri iliyo kuu ya Mungu ni upendo, hivyo katika mahubiri ya sikukuu hiyo yalenge masuala ya amani na upendo.

Alisema maisha ya Yesu Kristo yaliamrisha upendo na mshikamano, hayakuwa na mapambano.

“Maudhui ya hotuba zao yawe katika muktadha wa siku husika na maisha ya Yesu Kristo ambaye leo tunaadhimisha kufa na kufufuka kwake, ”alisema Profesa Gabagambi.

Mwanasiasa mkongwe, Njelu Kasaka alisema dini ni sehemu ya maisha ya mwanadamu ya kila siku, hivyo anatarajia mahubiri hayo yatahusu maisha ya kila siku ya mwanadamu.

Alisema kwa sababu hakuna anayeweza kuwa na dini na kuyakimbia maisha ya kila siku katika dunia, hivyo wahubiri watapita katika maeneo hayo.

“Hata ukimjua Mungu kupita kiasi huwezi kukwepa maisha ya kawaida kama mwanadamu, kwa sababu kukiwa na maafa, vita, njaa, kimbunga, ukame vitakuhusu kama mwanadamu uliye duniani.

“Hivyo viongozi wa dini naamini watazungumzia na kugusa kila kitu kinachomuhusu binadamu na mazingira yanayomzunguka ikiwamo dini, ”alisema Kasaka.

Akizungumzia anachotarajia kusikia kutoka kwa viongozi wa dini mkazi wa jijini Dar es Salaam, Emmanuel Zakayo alisema:

“Natamani kusikia wakizungumzia na kutafakuri kuhusu nchi inakokwenda na nini kinatakiwa kufanyika ili tuvuke hapa tulipo sasa kwa amani.”

Mkazi mwingine, Zawadi Mkilanya alisema anatamani kusikia viongozi wa dini wakizungumzia zaidi masuala ya kusamehe na kutendeana mema.

“Naamini mahubiri kama hayo yatahamasisha upatikanaji wa haki miongoni mwetu, badala ya kuchochea migongano, ”alisema Mkilanya.

 

Mapya yaibuka ujio wa Zari, kuvuna mamilioni

• Akizungumza na Mwananchi mmoja wa wenyeji wa Zari ambaye hakutaka jina lake kuandikwa gazetini, alisema mrembo huyo alifika nchini siku tatu zilizopita kabla ya kukutana na waandishi wa habari ambapo alitangazwa rasmi kuwa balozi wa nepi za watoto za softcare zinazotengenezwa na kiwanda cha Keds Tanzania.

Dar es Salaam.Mrembo Zarinah Hassani ‘Zari’ inaelezwa alikuwepo nchini siku nne zilizopita.

Akizungumza na Mwananchi mmoja wa wenyeji wa Zari ambaye hakutaka jina lake kuandikwa gazetini, alisema mrembo huyo alifika nchini siku tatu zilizopita kabla ya kukutana na waandishi wa habari ambapo alitangazwa rasmi kuwa balozi wa nepi za watoto za softcare zinazotengenezwa na kiwanda cha Keds Tanzania.

Chanzo hicho kilieleza kwamba tangu mama huyo wa watoto watano afike nchini alitumia muda mrefu kupiga picha kwa ajili ya tangazo litakaloonekana katika nepi hizo.

Alisema Zari aliyezaa watoto watatu na msanii nyota nchini Nasibu Abdul ‘Diamond’ alitumia muda mrefu nchini ili kumzoea mtoto ambaye ataonekana naye kwenye tangazo. “ Tangazo hili alitakiwa kufanya na mwanaye Tiffah, lakini kutokana na sababu zilizokuwa nje ya uwezo imebidi atafutwe mtoto mwingine,” kilisema chanzo hicho.

Zari aliyevunja uhusiano na Diamond, juzi alipata mkataba mnono wa miaka mitatu wa nepi za watoto ambazo zinatoka China.

Magari ya wagonjwa na polisi marufuku barabara za Udart

• Barabara za mabasi yaendayo haraka zimejengwa kwa ajili ya kutoa huduma zake kwenye barabara za Morogoro na Kawawa.

Dar es Salaam. Wakati uongozi unaosimamia barabara za mabasi yaendayo haraka (BRT), ukipiga marufuku magari ya wagonjwa na polisi kutumia barabara hizo, Kamanda wa Polisi Kanda Maalumu ya Dar es Salaam, Lazaro Mambosasa amesema watalazimika kuzitumia barabara hizo wakati wa dharura.

Barabara za mabasi yaendayo haraka zimejengwa kwa ajili ya kutoa huduma zake kwenye barabara za Morogoro na Kawawa.

Taarifa iliyotolewa jana kwa vyombo vya habari imesisitiza kuwa hakuna chombo chochote cha moto kitakachoruhusiwa kupita katika barabara hizo zaidi ya mabasi ya mwendokasi.

Akifafanua zaidi taarifa hiyo, mkurugenzi wa wakala wa mabasi hayo (Dart), Ronald Lwakatare alisema ni kweli magari ya wagonjwa hayaruhusiwi kupita katika barabara hizo mpaka ruhusa ya polisi wa usalama barabarani.

Katika kusimamia sheria za barabara hizo, alisema zipo kanuni na taratibu mbalimbali ikiwamo sheria za barabarani, halmashauri na nyinginezo.

“Ieleweke kwamba ni marufuku kutumia barabara hizo na mtu yeyote, kwani zimetengenezwa kwa ajili ya magari hayo tu na kama ikatokea likapita basi iwe ni kwa ruhusa ya polisi wa usalama barabarani ambao wao wanajua ni muda gani na sababu gani ya kuyaruhusu magari mengine yapite,”alisema Lwakatare.

Pia mkurugenzi huyo alisema tayari Rais (John Magufuli) alishatoa maagizo ya magari yafanywe nini inapobainika kutumia njia hizo na kuwataka wanachi kuwa makini ili kuepuka kuingia katika matatizo yatakayowapotezea mali na muda wao bila sababu za msingi.

Taarifa hiyo imeeleza pia kuwa magari ya vyombo vya ulinzi na usalama yanapopita katika barabara hizo, huchangia kwa kiasi kikubwa magari ya watu binafsi kufanya hivyo.

Taarifa hiyo imefafanua kuwa kuanzia jana hakuna gari lolote litakaloruhusiwa kupita kwenye barabara hizo na kwamba hata magari ya wagonjwa hayaruhusiwi kwa kuwa yana utaratibu wake uliozoeleka sehemu zote duniani.

Taarifa hiyo imefafanua kuwa kuna baadhi ya magari ya wagonjwa hasa yanayotokea mjini kwenda Kimara yamekuwa yakitumia barabara hizo bila kubeba abiria kwa kigezo cha kupitisha wagonjwa.

Akizungumza na Mwananchi jana, Mambosasa alisema anawaunga mkono BRT, lakini polisi itatumia barabara hizo endapo watakuwa na dharura.

“Kama hatuna dharura tutapita barabara za kawaida. Lakini tukiwa na dharura tutapita barabara zote,”alisema Kamanda Mambosasa.

Mashindano riadha yanukia Arusha

• Katibu wa kamati ya maandalizi Thomas Tlanka alisema baada ya kumalizika mashindano hayo, wanariadha wenye viwango bora wataitwa timu ya Taifa.

Arusha. Chama Cha Riadha Mkoa wa Arusha (ARAA), kinatarajiwa kuandaa mashindano ya wazi kusaka wanariadha chipukizi ambao watakuwa hazina kwa Taifa.

Katibu wa kamati ya maandalizi Thomas Tlanka alisema baada ya kumalizika mashindano hayo, wanariadha wenye viwango bora wataitwa timu ya Taifa.

Tlanka alisema Mkoa wa Arusha wameandaa mashindano hayo ili kupata wanariadha bora ambao watakuwa hazina kwa Taifa katika michuano mbalimbali ndani na nje ya nchi.

“Hakuna siri Arusha ikilala ni vigumu kupata timu bora ya riadha, ushahidi upo hata timu iliyokwenda Australia asilimia kubwa wanariadha wake wanatoka Arusha,” alisema Tlanka.

Mratibu huyo alisema wanariadha watachuana katika awamu ya kwanza Aprili 7 na mchujo wa pili utafanyika Aprili 28 kabla ya kuhitimisha Mei 5.

Tlanka mkakati wa mkoa huo timu ya Taifa inaundwa na idadi kubwa ya wanariadha wa Arusha watakaoshiriki mashindano ya mbio fupi na ndefu.

Mashindano hayo yanatarajiwa kushirikisha wanariadha wasiozidi umri wa miaka 19 katika mbio za uwanjani mita 100, 200, 400, 800, 1500, 5000 na 10,000. 

Daktari: Figo ikipandikizwa, si lazima kuondoa ya zamani

• Daktari Mkuu wa Kitengo cha Figo, Hospitali ya Taifa Muhimbili, Dk Jackline Shoo alisema hayo na kuongeza kuwa upandikizaji wa figo hauiondoi iliyoathirika au iliyoshindwa kufanya kazi, bali huachwa.

Dar es Salaam. Kama ulidhani upandikizaji wa figo humlazimu daktari kuondoa figo ya zamani ili kuweka mpya, basi umekosea.

Daktari Mkuu wa Kitengo cha Figo, Hospitali ya Taifa Muhimbili, Dk Jackline Shoo alisema hayo na kuongeza kuwa upandikizaji wa figo hauiondoi iliyoathirika au iliyoshindwa kufanya kazi, bali huachwa.

Hata hivyo, daktari huyo alisema figo hiyo huweza kuondolewa pale tu, itakapobainika inaweza kumletea madhara makubwa mhusika lakini kwa kufuata vigezo maalumu.

“Si kila mgonjwa anaweza kuondolewa figo iliyoshindwa kufanya kazi kwa sababu siyo kila mgonjwa anayepandikizwa figo hulazimika kuondolewa ile iliyoshidwa kufanya kazi,” alisema Dk Shoo.

Alifafanua kuwa siyo jambo rahisi kuondoa figo ya zamani kama wengi wanavyodhani.

“Hivyo, wataalamu wanaona hakuna haja ya kuisumbua kwa sababu hata ikibaki haina madhara kwa mgonjwa anayepandikiziwa nyingine,” alisema Dk Shoo.

Alisema kuendelea kuiacha figo ambayo imekuwa kubwa wakati mwingine huleta madhara kwa mgonjwa kama kujaza nafasi ndani na wakati mwingine hata kuisumbua figo mpya.

Dk Shoo alisema kama figo za mgonjwa haziondolewi, kuna namna ambayo wataalamu hufanya katika upandikizaji wa figo mpya.

“Kuiondoa figo ni utaratibu mwingine na sisi hatutaki kuisumbua hii ambayo ilikuwapo, kwa hiyo tunachokifanya ni kuichukua hii mpya na kuipandikiza eneo tofauti na mara nyingi huwa tunaipandikiza kwenye eneo la kibofu.

“Tunavyosema kwenye kibofu, haipandikizwi hapo moja kwa moja, bali kwenye maeneo ambayo figo za zamani zipo.

“Eneo hilo ni juu zaidi, lakini ule mrija ambao hupeleka mkojo kwenye kibofu ndiyo unauchukua kutoka kwenye figo ya zamani na kwenda kuupandikiza kwenye kibofu na mirija ya damu ambayo inatakiwa kuilisha figo inapandikizwa kwenye mirija ya damu ambayo inapita kwenye maeneo ilipowekwa figo mpya.”

Hata hivyo anasema kuendelea kuiacha figo ambayo imekuwa kubwa wakati mwingine huleta madhara kwa mgonjwa kama kujaza nafasi ndani na wakati mwingine hata kuisumbua figo mpya.

Figo mpya hupandikizwa kwenye eneo gani?

Iwapo figo ya au za mgonjwa haziondolewi, Dk Shoo anasema kuna namna ambayo wataalamu hufanya katika upandikizaji wa figo mpya. “Kuiondoa figo ni utaratibu mwingine na sisi hatutaki kuisumbua hii ambayo ilikuwapo, kwa hiyo tunachokifanya ni kuichukua hii mpya na kuipandikiza eneo tofauti na mara nyingi huwa tunaipandikiza kwenye eneo la kibofu,” anasema na kuongeza:

“Tunavyosema kwenye kibofu, haipandikizwi hapo moja kwa moja, bali kwenye maeneo ambayo figo za zamani zipo, eneo hilo ni juu zaidi lakini ule mrija ambao hupeleka mkojo kwenye kibofu ndiyo unauchukua kutoka kwenye figo ya zamani na kwenda kuupandikiza kwenye kibofu na mirija ya damu ambayo inatakiwa kuilisha figo unapandikizwa kwenye mirija ya damu ambayo inapita maeneo ilipowekwa figo mpya.”

Dk Shoo anasema figo hiyo mpya hupandikizwa katika maeneo ya ubavuni lakini mrija unaopeleka mkojo kwenye kibofu unakwenda kupandikizwa kwenye kibofu na mrija wa damu uliokuwa unalisha figo mpya unapandikizwa kwenye mirija ya damu ambayo inaingiliana ili kuifanya figo mpya kufanya kazi.

Mbali ya Muhimbili, kuna hospitali zingine zinazotibu na kupandikiza figo nchini?

Dk Shoo ambaye pia ni bingwa wa maradhi ya figo anasema, kwa sasa huduma za upandikizaji wa figo na kutibu wanazifanya kwa kushirikiana na Hospitali za Benjamin Mkapa (Dodoma), Bugando (Mwanza), Hospitalia ya Rufaa Mbeya na KCMC, ambao baadhi yao wanatoa huduma za usafishaji damu huku Benjamin Mkapa wakiwa tayari wameanza upandikizaji.

Figo wanazopandikizwa wagonjwa zinatoka wapi?

Akizungumzia kuhusu figo anayopandikizwa mgonjwa hutoka wapi, Dk Shoo anasema kabla ya kuanza matibabu kuna vigezo wanavyoviangalia.

Anasema kinachoangaliwa ni iwapo mgonjwa ana vigezo vya kupandikizwa figo mpya na mara zote, figi anayopandikizwa mara nyingi hutolewa na ndugu wa damu.

“Zipo kliniki ambazo wagonjwa huandaliwa kwa kupatiwa maelekezo na anayemtolea figo lazima awe ndugu, ambaye amekidhi vigezo kitaalamu na kisheria na baada ya hapo, uchunguzi wa kiafya hufanyika kwa mchangiaji na anayetakiwa kuchangiwa na vikikamilika, utaratibu wa upandikizaji ndipo huanza.

“Upandikizaji wa figo ni matibabu ya daraja la juu ambayo yanapendekezwa kwa wagonjwa sugu wa ugonjwa huo. Kwasababu humsaidia mgonjwa kupata nafuu na kujisikia vizuri. Lakini kabla ya kupandikizwa, inampasa ahudhurie matibabu ya uchujaji wa damu ambao hufanyika mara tatu hadi nne kwa wiki,” anasema Dk Shoo.

Figo zinavyofanya kazi

Akizungumzia kazi za figo, Dk Shoo anasema figo zina jukumu kubwa katika mwili, sio tu kuchuja uchafu kwenye damu ili kuepukana nao, bali kuratibu madini yaliyomo ndani ya damu, shinikizo la damu na kuchochea uzalishaji wa chembechembe nyekundu za damu.

Anasema figo zina uwezo wa kufuatilia kiwango cha umajimaji wa damu na uongezekaji wa madini kama vile sodiamu na potasiamu na pia tindikali katika mwili mzima, lakini pia huchuja uchafu wa vyakula vilivyosharabiwa mwilini.

Anasema uchafu mkubwa unaochujwa mwilini ni pamoja na urea ya nitrojeni (blood urea nitrogen-BUN) na creatinine (Cr).

“Damu inaposhuka kwenye figo, vichocheo vyake huamua kiasi gani cha maji kiende kuwa mkojo kulingana na wingi wa madini yaliyomo ndani ya damu.”

Gharama za matibabu ya figo

Kuanzishwa kwa kitengo cha figo nchini kitasaidia kuokoa zaidi ya Sh12.4 bilioni ambazo Serikali ilikuwa ikizitumia kwa kipindi cha miaka mitatu kusafirisha wagonjwa wa figo 160 nje ya nchi kwa matibabu.

Utaratibu wa kusafirisha wagonjwa nje ya nchi umekuwa ukifanyika kwa kuratibiwa na Wizara ya Afya, huku ukiigharimu Serikali zaidi ya Sh80 milioni kwa mgonjwa mmoja.

Mkurugenzi wa MNH, Profesa Lawrence Museru anasema huduma ya upandikizaji wa figo ni mwendelezo wa jitihada za hospitali hiyo kuhakikisha huduma hizo sasa zinaanza kupatikana nchini baada ya Taasisi ya Moyo ya Jakaya Kikwete (JKCI) na Taasisi ya Upasuaji wa Mifupa (MOI) kufanikiwa kwa asilimia 100.

Hata hivyo, takwimu kutoka Wizara ya Afya, Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wazee na Watoto zinaonyesha maradhi ya figo yameonekana kuwakumba zaidi watu wazima kwa miaka mitatu mfululizo na hakuna mtoto aliyekwenda nje ya nchi kwa matibabu ya figo.

Takwimu hizo zinaonyesha kuanzia Julai 2013 hadi June 2016, Watanzania 160 walikwenda nchini India kwa ajili ya kupandikizwa figo, wakiambatana na ndugu 160 waliokwenda kuwatolea figo hizo.

Dk Shoo anasema baada ya nchi kuanza upandikizaji, gharama ya kumpandikiza mgonjwa imeshuka na kufikia Sh12 milioni ambayo hugharamia mtoaji wa figo na mtolewaji pia, japokuwa anasema bado huduma hiyo haijaanza kutolewa kwa bima ya afya.

“Bima ya afya wanatoa dawa na kuwachangia wagonjwa wanaosafishwa damu, lakini kuhusu gharama za upandikizaji mazungumzo bado yanaendelea baina ya Serikali na Mfuko wa Bima ya Afya (NHIF) ambao wanashauriwa waziingize kwenye gharama zao,” anasema Profesa Museru.

Anasema matibabu ya figo ni gharama na Watanzania wengi wanahudumiwa kwa kadi za bima za afya.

“Mwingine analipa kutokana na uwezo, hatuwezi kumuacha mgonjwa kwa sabbau hana fedha lazima achangie kidogo, wagonjwa wa NHIF ni Sh300,000 kwa dialysis na wanaolipia matibabu ni Sh300,000 na mgonjwa anatakiwa kwa wiki kufanyiwa mara tatu hadi nne, hivyo gharama yake huwa ni Sh900,000 au Sh1.2 milioni,” anasema Dk Shoo.

Hata hivyo bado kuna ukakasi kuhusu gharama za dawa kwa wagonjwa waliopandikizwa figo kwani wamekuwa wakilalamikia gharama za dawa kuwa kubwa. Wagonjwa ambao wamepandikizwa figo, hulazimika kutumia dawa za maisha ambazo kwa mujibu wao, dozi ya mwezi mmoja inagharimu Sh1.7 milioni hadi Sh2.5 milioni.

Imelda Chuwa mgonjwa aliyepandikizwa figo kwa gharama za Serikali Januari 2017, baada ya kugundulika na tatizo hilo Juni 2016, anasema gharama zipo juu na kwa walio wengi wanashindwa kuzimudu. “Changamoto baada ya kupandikizwa figo kwa Watanzania wengi ni dawa za figo zipo juu sana, tunaiomba Serikali ishushe bei ya dawa hizo itusaidie. Utakuta mtu anapata mchangiaji wa figo, lakini analazimika kununua dawa kwa bei ghali, hata kama utapewa figo huwezi kuishi maisha marefu kwasababu bila dawa huwezi kuishi na figo haiwezi ikadumu,” anasema Imelda.

Daktari wa maradhi ya figo Hospitali ya Muhimbili, Priyank Punatar anasema dawa za figo ni kwa wagonjwa ambao wamepandikizwa na wanahitaji kuzitumia kwa maisha yao yote ili Figo walizopandikizwa ziendelee kufanyakazi vizuri.

Anakiri kuwapo kwa changamoto kuhusu dawa hizo kwa wananchi wa kawaida hasa wale wasiokuwa na bima ambao ni vigumu kwao kuzipata kutokana na gharama. “Tanzania tunaziagiza kutoka India au nchi zingine ambazo zinatengeneza ndiyo maana zikifika nchini gharama zinakuwa juu,” anasema Dk Punatar.

Alipoulizwa namna gani wanawasaidia wagonjwa; Dk Punatar anasema “Hospitali na Serikali tunaweza kujitahidi kuwasaidia wananchi ambao hawana bima kupata dawa hizi kwa bei nafuu kidogo, bima wanafanya kazi nzuri wanacover hizi dawa kwa walio na bima ya NHIF wanazipata, lakini wasio nazo tunawatu wa usatawi wa jamii wanasaidia kupunguza gharama kidogo.”

Wabunge waishauri Serikali kupunguza mrabaha wa madini

• Sheria ya madini iliyopitishwa na Bunge mwaka jana inawataka wawekezaji kulipa asilimia sita ya mirabaha, ikiwa ni ongezeko la asilimia tatu iliyokuwa ikitozwa awali.

Dodoma. Kamati ya Bunge ya Nishati na Madini, imeitaka Serikali kupunguza mirabaha inayotoza katika biashara ya madini ili kuepusha utoroshaji rasilimali hizo nje ya nchi ambazo zimekuwa zikitozwa kiwango kidogo.

Sheria ya madini iliyopitishwa na Bunge mwaka jana inawataka wawekezaji kulipa asilimia sita ya mirabaha, ikiwa ni ongezeko la asilimia tatu iliyokuwa ikitozwa awali.

Akizungumza jana wakati kamati hiyo iliyochambua bajeti ya Wizara ya Madini kwa mwaka wa fedha 2018/19, mwenyekiti wa kikao hicho, Vedasto Mathayo alisema kuna nchi za jirani ambazo zimekuwa zikitoza mrahaba wa asilimia moja.

Mathayo ambaye pia ni mbunge wa Musuma Mjini (CCM), alisema kutokana na mrabaha kuwa mkubwa wachimbaji wadogo wamekuwa wakitumia mwanya huo kutorosha madini kwenda nje ya nchi ambako wanatozwa kidogo.

Alijibu hoja hiyo, naibu waziri wa Madini, Dotto Biteko alikiri Tanzania kutoza mrabaha zaidi ya nchi jirani lakini ukweli athari zinazopatikana baada ya wajichambaji kuondoka ni kubwa.

“Lazima kupata mrabaha mkubwa kuziba pengo la hasara hizo zinazopatikana baada ya wawekezaji kuondoka nchini,” alisema Biteko.

Pia, Biteko alikiri kuwa hata Benki ya Dunia (WB) ilitaka nchi itoze mrabaha pungufu ya asilimia tatu, lakini Serikali imeona ni vyema ikatoza kiwango hicho ili kizazi kijacho kione matunda baada ya wawekezaji kuondoka.

Hata hivyo, Biteko alisema kutokana na ongezeko la mrabaha huo, makusanyo yameongezeka katika sekta ya madini ambalo limeanza kutumika mwaka mmoja uliopita.

“Kwa mwaka mmoja tangu imeanza kutumika, sekta ya madini inakua vizuri na imechangia kuongeza mapato,” alisema.

Kuhusu ukuta uliojengwa Mererani kwa takriban Sh4 bilioni, Biteko alisema unalenga kudhibiti vitendo vya wizi wa madini ya Tanzanite na kwamba utafunguliwa rasmi Aprili 6.

Naye katibu mkuu wa Wizara ya Madini, Profesa Simon Msanjila alisema takwimu za makusanyo ya maduhuli zinaonyesha hadi Februari 28 yamefikia asilimia 103.

Kamati hiyo iliidhinisha na kuipitisha bajeti ya wizara ya zaidi ya Sh58 bilioni ambazo wabunge walidai ni kidogo na kwamba ilipaswa kutengewa Sh100 bilioni.

Mbunge awatoa hofu wakazi mtaa wa CCT

• Nyumba 15 zilibomolewa Desemba 3 mwaka jana baada ya kudaiwa kujengwa ndani ya hifadhi ya msitu wa kuni uliopo mpakani mwa Wilaya ya Mvomero na Manispaa ya Morogoro. Akizungumza na wakazi wa mtaa huo jana, mbunge huyo alisema baada ya uongozi wa manispaa kuketi na wahusika ambao ni idara ya misitu ilibainika eneo lililobomolewa kwa makosa.

Morogoro. Mbunge wa Morogoro mjini, Abdulazizi Abood amewatoa hofu ya kubomolewa nyumba zao wakazi wa mtaa wa CCT Kata ya Mkund, baada ya nyumba 15 kubomelewa kwa makosa.

Nyumba 15 zilibomolewa Desemba 3 mwaka jana baada ya kudaiwa kujengwa ndani ya hifadhi ya msitu wa kuni uliopo mpakani mwa Wilaya ya Mvomero na Manispaa ya Morogoro. Akizungumza na wakazi wa mtaa huo jana, mbunge huyo alisema baada ya uongozi wa manispaa kuketi na wahusika ambao ni idara ya misitu ilibainika eneo lililobomolewa kwa makosa.

Mmoja wa wakazi hao, Nashir Kamgisha licha ya kumpongeza mbunge huyo kwa juhudi zake, alimuomba kuwasaidia kupimiwa viwanja ili kuondokana na changamoto ya makazi holela.

Hivi karibuni, ofisa mipango miji wa Manispaa ya Morogoro, Steven Balozi alieleza kusitishwa na bomoabomoa na sasa wanapitia upya mipaka ya Mvomero na manispaa.

Halima Mdee akamatwa saa tisa usiku

 Mbunge wa Kawe (Chadema), Halima Mdee 

Mdee amekamatwa leo alfajiri uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere akitokea nchini Afrika Kusini inakoelezwa alilazwa kwa matibabu.

Dar es Salaam. Jeshi la Polisi, Kanda Maalum ya Dar es Salaam limemkamata Mbunge wa Kawe (Chadema), Halima Mdee.

Mdee amekamatwa leo alfajiri uwanja wa Ndege wa Kimataifa wa Julius Nyerere akitokea nchini Afrika Kusini inakoelezwa alilazwa kwa matibabu.

Akizungumza  na gazeti hili  leo Aprili Mosi, 2018, Mjumbe wa Kamati Kuu ya Chadema ambaye pia ni Meya wa Ubungo, Boniface Jacob amesema, "Ni kweli amekamatwa leo Saa 9 alfajiri  Airport, akitokea Afrika Kusini alipokuwa amelazwa kwa matibabu na sasa yupo Central."

Mdee ambaye pia ni Mwenyekiti wa Baraza la Wanawake wa Chadema (Bawacha) huenda akaunganishwa na vigogo wengine sita akiwamo Mwenyekiti wa Chama hicho, Freeman Mbowe katika kesi inayowakabili.

Vigogo hao wengine tayari wamekwisha kupandishwa kizimbani katika mahakama ya hakimu mkazi Kisutu, Dar es Salaam na kusomewa mashtaka nane.

Kukamatwa kwa Mdee kunafikisha watuhumiwa saba kati ya nane  ambao wamekwisha kuhojiwa mwingine ambaye bado na huenda anatafutwa na jeshi hilo ni mbunge wa Tarime Vijijini, John Heche.

Hata Hivyo baada ya kupigiwa simu kamanda wa polisi kanda maalum, Lazaro Mambosasa simu yake haikupokelewa.

Asilimia 80 ya Watanzania wanataka kumkosoa Rais

• Utafiti huo uliofanyika mwaka 2017, unaonyesha kuwa asilimia 81 ya Watanzania wanaamini kwamba kupitia ukosoaji huo wanaweza kuisaidia Serikali kutofanya makosa, huku asilimia 71 wakiwa hawataki kuwaita wanachama wa vyama vya siasa ‘wapumbavu na malofa’.

Dar es Salaam. Matokeo ya utafiti uliofanywa na taasisi ya Twaweza yaliyotolewa jana jijini Dar es Salaam yanaonyesha kuwa asilimia 80 ya Watanzania (watu nane kati ya 10) wanataka kuikosoa Serikali na Rais kwa kufanya uamuzi mbaya na kutosikiliza ushauri.

Utafiti huo uliofanyika mwaka 2017, unaonyesha kuwa asilimia 81 ya Watanzania wanaamini kwamba kupitia ukosoaji huo wanaweza kuisaidia Serikali kutofanya makosa, huku asilimia 71 wakiwa hawataki kuwaita wanachama wa vyama vya siasa ‘wapumbavu na malofa’.

“Idadi kubwa ya wananchi hawajisikii huru kumkosoa Rais (asilimia 60), Makamu wa Rais (asilimia 54) na Waziri Mkuu (asilimia 51). Hata hivyo, idadi kubwa ya wananchi wanasema wanapaswa kuwa huru kuikosoa Serikali na Rais kwa kufanya maamuzi mabaya na kutosikiliza ushauri (asilimia 80),” alisema Mkurugenzi wa Twaweza, Aidan Eyakuze.

Hata hivyo, Msemaji Mkuu wa Serikali na Mkurugenzi wa Idara ya Habari (Maelezo), Dk Hassan Abbasi aliyekuwapo wakati wa uwasilishaji wa utafiti huo alisema Rais ni mtu mkubwa kiasi ambacho kumshauri kunahitaji utafiti.

“Kuna mtu anadhani kukosoa ni kufanya chochote; yaani kutukana, anaweza akadhalilisha mtu mwingine. Kwa mfano, ukizungumzia kumkosoa Rais maana yake ni kwamba ametenda jambo una mawazo tofauti. Sasa kama unataka kumkosoa Rais, ni mtu mkubwa sana,” alisema Dk Abbasi.

Huku akitoa mfano wa nadharia ya Ubuntu kutoka Kusini mwa Afrika, Dk Abbasi alisema kuna ngazi za kumshauri Rais zinazofanana na heshima katika familia.

“Sisi kwenye mambo ya media tunatumia theory inaitwa Ubuntu inaeleza ‘levels’ (ngazi) jinsi ya kumkosoa mtu hata katika familia, baba na kaka wakikosea, kaka unaweza kumwambia lile neno letu kwamba umebugi lakini baba kuna namna ya kumwambia,” alisema.

Dk Abbasi alisema, “Mimi kama mshauri mmojawapo wa Rais, namshauri kila siku na anasikiliza. Wewe umemshauri wapi? Rais ana power, anaweza kuwa na taarifa nyingi. Unaweza kuja na kataarifa kako unataka kumshauri wakati hujafanya hata utafiti.”

Mbali na hilo, Eyakuze alisema asilimia 70 ya Watanzania wanaziamini taarifa zinazotolewa na Rais, akifuatiwa na Waziri Mkuu kwa asilimia 64.

Wengine wanaoaminiwa kwa kutoa taarifa ni wenyeviti wa vijiji kwa asilimia 30, wabunge wa chama tawala asilimia 26, wabunge wa upinzani asilimia 12 na viongozi wa Serikali kwa jumla asilimia 22.

Akichangia mjadala huo, Profesa Marjorie Mbilinyi alisema suala la kukosoa viongozi wa umma si haki tu, bali ni wajibu wa kila mwananchi.

“Ni wajibu wa raia kukosoa Serikali. Dk Abbasi nimefurahishwa na maelezo yako, lakini nataka kuuliza au kuna Serikali zaidi ya moja? Kwa sababu kwenye Serikali za mitaa kijana akiuliza maswali anawekwa ndani?” alisema.

Profesa Marjorie alisema, “Watu wanaposema kuna woga si kama tunadanganya, woga upo. Watu wanawekwa ndani na hawana makosa. Viongozi wa Serikali ni watumishi na mimi nitasema chini mpaka juu. Ni haki na wajibu wa wananchi kuuliza maswali.”

Akizungumzia utafiti huo, wakili maarufu nchini, Harold Sungusia alisema kuna hatari kubwa ya kuwanyima watu fursa ya kuzungumza.

“Ripoti inatuambia kuwa ‘freedom of speech ina shrink’ (uhuru wa habari unasinyaa), maana yake ni kwamba ukiwanyima watu kuzungumza kawaida huwa wanafanya kwa vitendo,” alisema Sungusia.

“Samahani kama kuna mtu hapa ni bubu, tulipokuwa shule ya msingi tuliambiwa, hakuna mtu mwenye hasira kama bubu lakini kwa nini ana hasira? Vitendo vya watu kuwa na hasira na kuhamaki vinaweza kupungua unapowapa uhuru wa kuongea.”

Haki ya kupata taarifa

Akifafanua kuhusu haki ya kupata taarifa, Eyakuze alisema licha ya wananchi wengi kuunga mkono kwa kiasi kikubwa upatikanaji wa taarifa, asilimia 95 hawajawahi kuomba taarifa katika ofisi za Serikali; asilimia 93 hawajaomba taarifa kwenye mamlaka za maji; na asilimia 93 hawajawahi kuomba taarifa kwenye vituo vya afya.

Badala yake, alisema wananchi wameendelea kutegemea vyanzo vilevile vya taarifa hususan televisheni ambayo alisema utegemezi wake umepanda kutoka asilimia saba mwaka 2013 hadi asilimia 23 mwaka 2017.

Hata hivyo, Eyakuze alisema, “Imani kwa aina mbalimbali za vyanzo vya habari inashuka, redio imeshuka kutoka asilimia 80 mwaka 2016 hadi asilimia 64 mwaka 2017; runinga kutoka asilimia 73 mwaka 2016 hadi asilimia 69 mwaka 2017.”

Pia, alisema imani kwa maneno ya kuambiwa nayo imeshuka kutoka asilimia 27 mwaka 2016 hadi asilimia 13 mwaka 2017.

Licha ya imani kushuka, alisema bado wananchi wanaunga mkono uhuru wa vyombo vya habari na asilimia 62 wanapendekeza gazeti lililochapisha habari za uongo liombe radhi na kuchapisha marekebisho; huku asilimia 54 ya wananchi wakitaka Serikali ipate ridhaa ya Mahakama kufanya uamuzi wa kuliadhibu gazeti.

Eyakuze alitaja changamoto ya wananchi kutozijua sheria zinazohusu masuala ya habari akisema ni asilimia 10 tu wanaoijua Sheria ya Makosa ya Mtandao ya mwaka 2015; huku asilimia nne tu ya wananchi wakiifahamu Sheria ya Huduma za Habari ya mwaka 2016.

Wakosoa utafiti ulivyofanywa

Akizungumzia methodolojia ya utafiti huo, mhadhiri wa sayansi ya siasa wa Chuo Kikuu cha Dar es Salaam (UDSM), Dk Richard Mbunda alisema japo matokeo yake yanaakisi hali halisi, lakini kitendo cha Twaweza kuingia mkataba na wahojiwa kina walakini.

“Kama umesema methodolojia uliyotumia ni ileile, ni dhahiri kwamba kuna walakini. Ukiachilia mbali kwamba mmepata sampuli lakini mmeingia nao mikataba na mmewawezesha simu. Kwa hiyo, kama wahojiwa wanajua taarifa zao mnazo inaweza kuathiri kueleza wanachokiamini,” alisema Dk Mbunda.

“Si kila mtu anaweza kukosoa, ukosoaji unafanywa na watu wanaofuatilia mambo na hao watu wanapatikana zaidi mijini. Kwa hiyo, sampuli inatakiwa ichanganye watu wa vijijini na mijini wanaotumia WhatsApp, Facebook na mitandao mingine.”

Godfrey Bonaventure kutoka taasisi ya HakiElimu aliunga mkono hoja ya Dk Mbunda akisema, “Nimekuwa nikiwauliza Twaweza je, hao wahojiwa ni walewale kila mwaka. Kwa mfano, hapa tulipo wangapi wana imani zaidi na televisheni kupata taarifa, au redio au WhatsApp?”

Utata wa wahojiwa pia uligusiwa pia na Sungusia aliyesema Watanzania wengi wana hofu ya kutoa maoni,
“Sijajua ubora wa respondents (wahojiwa) wetu. Kwa sababu kama respondents wametawaliwa na hofu, wana shaka, basi hakuna linalofanyika.”

Alisema, “Utafiti ni mzuri lakini aina ya watu tuliowauliza hatujui wakoje kwamba ni aina ya watu waliofundishwa kukaa kimya. Tangu shule za msingi tulifundishwa kukaa kimya.”

Akifafanua, Sungusia alisema jamii za Kiafrika, Tanzania ikiwamo zina utamaduni wa kifalme ambao hauruhusu kuhoji viongozi.
“Utamaduni wetu unazungumzia mfalme, huwa hahojiwi, haulizwi swali. Sisi kama nchi za Afrika tumekuja kurithi demokrasia bila kuwa na misingi yake ya mwanzo,” alisema.

Aliitaja misingi hiyo kuwa ni demokrasia ya kimiundombinu, demokrasia ya kiufundi na demokrasia ya kisasa akisema Waafrika tuliruka hatua hizo na kuingia kwenye ile ya kisasa.

“Sasa sisi tumeruka hizo hatua tunakuja kuzungumzia uhuru wa maoni. Kwa jamii nyingine hiyo ni hatua ya mbele mno kwa tamaduni zetu. Ndiyo maana utaona wahojiwa wanasema wana imani lakini huku wanasema hawawezi kuhoji,” alisema.

Akijibu hoja hizo, Eyakuze alisema wamelazimika kuendelea na sampuli hiyo ili kuepuka gharama.